Sztuka tkactwa San Andres Larrinzar
San Andres Larrinzar to miejscowość i gmina w stanie Chiapas położona na wysokości 2700m n.p.m oddalona o 1h drogi od San Cristobal de Las Casas. Turyści się tam raczej nie wybierają, chyba, że na zorganizowane tematyczne wycieczki związane z tkactwem.
San Andres w całym Meksyku słynie z niezwykłych wzorów robionych na krośnie ręcznym. Krosno, jakiego używają tkaczki z tej miejscowości to tzw “telar de cintura”, czy krosno, które z jednej strony jest zawieszone na ścianie albo drzewie, a z drugiej przełożone jest przez biodra kobiety. Najpierw składa się nitki jedna po drugiej i napręża się je na krośnie. Następnie poprzez przekładanie przez przędza bawełnianych lub wełnianych kolorowych nici tworzy się niezwykłe geometryczne kształty.
Z niezwykłą sztuką tkactwa zapoznała mnie Cecilia, kobieta rdzenna mieszkanka Meksyku, bizneswoman, żona, mama. Pracy na krośnie nauczyła ją mama, na początku zajęcie to nie porwało jej, nie chciała tworzyć, wolała wypasać owce. Jednak sytuacja finansowa rodziny sprawiła, że Cecilia musiała zacząć tkać. Rodzina widząc wzory jakie tworzy uznała, że ma talent i wysłała ją do specjalnej szkoły, gdzie nie tylko dopracowała technikę tkactwa, ale także nauczyła się łączyć kolory, tworzyć ciekawe kształty. Wtedy dotarło do niej, że tkanie to nie tylko praca, to także kultywowanie tradycji, która dla Majów jest niezwykle istotna. Wszystkie kobiety, jakie można spotkać na ulicach San Andres mają na sobie tradycyjną, biało - różową bluzkę oraz granatową spódnicę. Cecilia mówi, że nawet w domu, kiedy gotuje czy sprząta jest tak ubrana, nie ma w swojej szafie żadnej koszulki.
To, co wyróżnia pracę Cecili to “nowoczesne wzory” oraz pastelowe kolory, które wśród tradycyjnych tkanin nie są obecne. Nowością dla mnie było tworzenie przez nią bluzek, które łączą w sobie wzory z dwóch różnych społeczności Chiapas.
Wełna, której używa Cecilia pochodzi z okolic San Andres Larrinzar,gdzie wypasa się owce. Kolory uzyskuje z barwników pochodzenia naturalnego: roślin i insektów, które dostępne są w Chiapas i sąsiadującym stanie Oaxaca. Na przykład kolor różowy uzyskuje ze szkodnika, który żyje na kaktusie, dodając sok z limonki i ocet czyni się ten kolor mniej intensywnym.
Jej miejscem pracy jest jej dom, który niedawno wybudowała. Na samym dole znajduje się jej warsztat, natomiast na tarasie odbywa się przygotowywanie i barwienie nici.
Dla Cecilii tkanie to nie tylko praca, ale także sposób na kultywowanie tradycji, która ma ogromne znaczenie w społeczności Majów. Widok kobiet ubranych w tradycyjne stroje w stanie Chiapas jest codziennością, odzwierciedleniem głęboko zakorzenionych wartości i dziedzictwa kulturowego tego miejsca.
